آشنایی با شمس الدین سیدعباسی، آقای فیتیله پیچ کشتی ایران؛ از ضربه فنی ابراهیموف تا انتقام طلایی از ژاپنی‌ها

طرفداری | شمس الدین سیدعباسی (Shamseddin Seyed-Abbasi) زاده ۱۶ بهمن ۱۳۲۱ در قلهک تهران است. او در خانواده‌ای پرجمعیت با پدری سرشناس در شهرستان شمیرانات تهران، چشم به جهان گشود. او از روی مجلات ورزشی و شنیدن رادیو به کشتی علاقمند شد و پس از دیدن کشتی‌های غلامرضا تختی و امامعلی حبیبی، تصمیم گرفت تا این ورزش را به صورت جدی دنبال کند. سیدعباسی در ابتدا به ورزش باستانی روی آورد و پس از مدتی حضور در این ورزش، کشتی‌گیر شد. او در سال ۱۳۳۷ به عضویت باشگاه کشتی تاج درآمد و توانست در سال ۱۳۴۰، حضور در مسابقات آموزشگاه‌های تهران را تجربه کند. سیدعباسی در کلاس وزنی ۵۲ کیلوگرم این مسابقات به رتبه دوم دست یافت. او در سبک آزاد یا فری‌استایل کشتی می‌گرفت.

مسابقات قهرمانی کشتی ایران در سال ۱۳۴۳، صحنه‌ای برای درخشش سیدعباسی در وزن ۵۷ کیلوگرم بود. او ناباورانه موفق به صعود به فینال این رقابت‌ها شد اما شکست برابر نماینده همدان، این کشتی‌گیر را به مدال نقره ایران رساند. او یک سال بعد نیز موفق به تکرار همین سناریو در مسابقات قهرمانی ایران شد. نمایش قابل قبول سیدعباسی در کشتی آزاد، منجر به حضورش در تیم ملی کشتی ایران شد. سفر تیم کشتی شوروی برای یک مسابقه دوستانه با کشتی ایران، نخستین چالش بین‌المللی سیدعباسی با دوبنده ملی ایران را به وجود آورد. او در مصاف با آیدین ابراهیموف، قهرمان جهان و دارنده برنز المپیک کشتی گرفت و در عین ناباوری، این کشتی‌گیر مطرح را ضربه فنی کرد تا آوازه خود را به گوش روس‌ها برساند.

حضور در قهرمانی جهان در سال ۱۹۶۷ که به میزبانی دهلی نو برگزار می‌شد، منجر به نخستین تورنمنت مهم این کشتی‌گیر شد. سیدعباسی موفق به قرارگیری در میان سه کشتی‌گیر برتر این تورنمنت نشد اما پیش از شروع حساس‌ترین آوردگاه خود یعنی المپیک ۱۹۶۸، تجربه خوبی را کسب کرد. او سپس در کلاس وزنی ۶۳ کیلوگرم المپیک ۱۹۶۸ مکزیکوسیتی حضور یافت تا نخستین حضورش در این آوردگاه را تجربه کند. نخستین مسابقه سیدعباسی در مکزیک برابر رقیبی از آمریکا به نام بابی داگلاس برگزار شد که با پیروزی نماینده ایران همراه بود. دومین دیدار نیز با پیروزی سیدعباسی، این بار برابر هانس یورگن لوچزاک از آلمان شرقی همراه بود. ضربه فنی در نیمه دقیقه هشتم کشتی برابر جوزف انگل از چکسلواکی، سومین پیروزی این کشتی‌گیر در المپیک را به ثبت رساند. چهارمین مسابقه او برابر رقیبی از شوروی بود. سیدعباسی که سابقه پیروزی برابر بهترین کشتی‌گیر شوروی را داشت، در المپیک نیز توانست نماینده این کشور یعنی یلکان تدیف را شکست داده و امیدواری‌های بیشتری را برای کسب مدال در المپیک داشته باشد.

او پس از پیروزی برابر نیکولائوس کاریپیدیس یونانی راهی دور نهایی مسابقات شد. نخستین دیدار سیدعباسی در دور نهایی برابر رقیبی از بلغارستان به نام انیو تودورو صورت پذیرفت که منجر به تساوی دو کشتی‌گیر شد. داوری مسابقه با حریف بلغار، به شدت مورد اعتراض کاروان ایران قرار داشت و درنهایت تساوی در این کشتی و سپس شکست سیدعباسی در دیدار دوم مرحله نهایی برابر ماساکی کانکوی ژاپنی، این کشتی‌گیر را به مدال برنز این دوره از المپیک رساند. شکست برابر نماینده ژاپن در فینال مسابقات قهرمانی جهان در سال ۱۹۶۹ تکرار شد تا سیدعباسی، پس از شکست برابر تاکیو موریتای ژاپنی به مدال نقره وزن ۶۲ کیلوگرم جهان برسد. یکی از بهترین سال‌های کشتی این کشتی‌گیر، سال ۱۹۷۰ میلادی بود زیرا او در این سال به مدال طلای قهرمانی جهان در ادمونتون کانادا و بازی‌های آسیایی بانکوک رسید.

سیدعباسی برای کسب طلای قهرمانی جهان، انتقام المپیک را از کشتی‌گیران ژاپنی گرفت و با پیروزی برابر کیوشی آبه، قهرمان وزن ۶۲ کیلوگرم جهان شد. او سپس به بازی‌های آسیایی اعزام شد و با تکرار پیروزی خود برابر آبه در فینال این آوردگاه، یک طلای دیگر را به ویترین افتخاراتش افزود. ظهور کشتی‌گیر اهل شوروی به نام زاگالاو عبدالبکوف، باعث شد تا سیدعباسی پس از شکست برابر این رقیب خود، طلای قهرمانی ۱۹۷۱ جهان در صوفیه را از دست بدهد. او پس از یک طلا و یک نقره جهانی، با امیدواری بیشتری راهی المپیک ۱۹۷۲ مونیخ شد. او در مونیخ، شروع خوبی را تجربه کرد و کشتی‌هایش برابر استانیسلاو توما از چکسلواکی، خوزه راموس از کوبا، پاناگیوتیس کوتسوپاکیس از یونان و تئودور تولوت از فرانسه را پیروز شد تا در یک قدمی مرحله نهایی قرار گیرد. به نظر، دیدار برابر کیوشی آبه ژاپنی که در دو آوردگاه مغلوب توانایی‌های کشتی‌گیر شمشکی ایران شده بود، می‌توانست منجر به صعود نماینده ایران به دور نهایی شود اما شکست غیرمنتظره سیدعباسی در دور پنجم برابر رقیب ژاپنی، او را از رسیدن به مدال در مونیخ، بازداشت.

او پس از عدم کسب مدال در مونیخ، در تورنمنت دیگری در کشتی حضور پیدا نکرد. شگرد اصلی سیدعباسی در کشتی‌هایش، فن «فیتیله پیچ» بود که منجر به آن شد تا این کشتی‌گیر در ایران با نام «آقای فیتیله پیچ» شناخته شود. گفته می‌شود این کشتی‌گیر، فیتیله پیچ را در خواب یاد گرفته و به سرعت آن را به مرحله اجرا درآورده تا به یکی از فنون مهم دوران ورزشی‌اش تبدیل شود. او پس از ابتلا به یک بیماری در ۲۶ اسفند ۱۳۸۲، در بیمارستان ایران مهر قلهک تهران، دار فانی را وداع گفت.

از سری خاطرات ورزشی

اودو کوئلمایتس، جودوکای مطرح آلمانی؛ از برنز المپیک ۱۹۹۲ تا طلای المپیک ۱۹۹۶

مانفرد هوبرل، قوی‌ترین مرد اروپا در سال‌های ۱۹۹۳ و ۱۹۹۴؛ همشهری آرنولد با بازویی ۶۰ سانتی‌متری

مایک کریستین، سلحشور آهنین مستر المپیا؛ از گنگستری تا مسابقات بدن‌سازی