کافا با پول شرط‌بندی؛ تهدیدی برای اعتبار فوتبال ملی!

ایمان گودرزی؛ یکی از معضلات بزرگ فوتبال ملی ایران در سال‌های اخیر، حضور در رقابت‌هایی بوده که حامی مالی آنها با ارزش‌های داخلی کشورمان در تضاد جدی قرار دارد. نمونه بارز این ماجرا، رقابت‌های کافا است که ایران در سال ۲۰۲۳ برای نخستین بار در آن شرکت کرد و حالا پس از گذشت دو سال، همچنان بحث‌های فراوانی پیرامون اسپانسر اصلی این مسابقات وجود دارد. نکته‌ای که حتی حضور تیم ملی ایران در این رقابت‌ها را زیر سایه‌ای سنگین قرار داده است.

حمایت یک سایت شرط‌بندی از تورنمنت رسمی

رقابت‌های کافا که با حضور تیم‌های آسیای مرکزی و غربی برگزار می‌شود، در ظاهر یک تورنمنت دوستانه و تدارکاتی است، اما در عمل رنگ و بوی رسمی دارد. فیفا این مسابقات را در تقویم بین‌المللی قرار داده و به همین دلیل تیم ملی ایران با ترکیب اصلی خود در آن شرکت می‌کند. مشکل اصلی اما از همان ابتدا روشن بود؛ حامی مالی اصلی این تورنمنت، یک سایت مشهور شرط‌بندی است. موضوعی که با قوانین داخلی ایران در تضاد است و هم از منظر اخلاقی و هم اجتماعی برای فوتبال کشور دردسرساز شده است.

در همان دوره نخست، تصاویر تبلیغات این سایت در کنار زمین بارها از تلویزیون ایران پخش شد و با واکنش‌های تند کارشناسان و افکار عمومی روبه‌رو گردید. گرچه صداوسیما تلاش کرد با محو کردن لوگوی این سایت، مانع دیده‌شدن آن شود، اما همچنان در لحظاتی از پخش زنده، نام این برند غیرقانونی دیده می‌شد. این اتفاق نه‌تنها چالشی بزرگ برای رسانه ملی بود، بلکه وجهه تیم ملی را نیز زیر سوال برد.

تناقض میان ارزش‌ها و عمل

شرط‌بندی در ایران یک خط قرمز محسوب می‌شود. قوانین کشور صراحتاً هرگونه فعالیت در این زمینه را غیرقانونی می‌داند و حتی برخوردهای قضایی متعددی با گردانندگان سایت‌های شرط‌بندی صورت گرفته است. از سوی دیگر، مقامات ورزشی بارها نسبت به آسیب‌های شرط‌بندی برای جوانان و قشر هوادار هشدار داده‌اند. با این وجود، حضور تیم ملی ایران در مسابقاتی که تبلیغات شرط‌بندی بخش جدایی‌ناپذیر آن است، تناقضی آشکار ایجاد می‌کند.

فیفا و کنفدراسیون‌های قاره‌ای همواره تأکید دارند که سلامت فوتبال باید حفظ شود و هرگونه شائبه تبانی یا نفوذ شرط‌بندی می‌تواند آسیب جدی به اعتبار مسابقات بزند. حال وقتی یک تورنمنت رسمی ملی با حمایت مستقیم یک سایت شرط‌بندی برگزار می‌شود، پرسش این است که جایگاه چنین رقابتی در چارچوب ارزش‌های جهانی فوتبال کجاست؟

نقش ایران؛ حضور یا عدم حضور؟

یکی از انتقادهای اصلی کارشناسان ورزشی داخل کشور این است که چرا فدراسیون فوتبال ایران بدون هیچ اعتراضی در چنین تورنمنتی حاضر می‌شود. حضور تیم ملی ایران، به این مسابقات رسمیت بیشتری بخشیده و در عمل، تبلیغات این سایت شرط‌بندی را گسترده‌تر کرده است. اگر ایران به‌عنوان یکی از قدرت‌های اصلی فوتبال آسیا تصمیم می‌گرفت در این تورنمنت حاضر نشود یا حداقل شرط تغییر اسپانسر را مطرح می‌کرد، شاید امروز شرایط متفاوت بود.

با این حال، علاقه فدراسیون فوتبال ایران به حضور در مجامع بین‌المللی، نشست‌های کافا و همچنین نیاز تیم ملی به مسابقات تدارکاتی باعث شد که این موضوع نادیده گرفته شود. اما باید پذیرفت که این چشم‌پوشی هزینه‌های سنگینی دارد؛ هم از نظر حیثیتی و هم از نظر تأثیر اجتماعی.

لزوم تغییر حامی مالی کافا

اگرچه مسئولیت انتخاب اسپانسر به‌عهده برگزارکنندگان کافا است، اما کشورهای عضو نیز می‌توانند در این زمینه مطالبه‌گری کنند. ایران به‌عنوان یکی از اعضای مهم این اتحادیه می‌تواند نقش پررنگی در تغییر شرایط داشته باشد. حضور یک برند معتبر و شناخته‌شده به‌عنوان حامی مالی، نه‌تنها اعتبار مسابقات را افزایش می‌دهد، بلکه مانع از حاشیه‌های مداوم نیز خواهد شد.

در بسیاری از تورنمنت‌های بین‌المللی، حامیان مالی برندهایی از حوزه‌های سالم و عمومی مانند خطوط هوایی، بانک‌ها، شرکت‌های مخابراتی یا حتی تولیدکنندگان ورزشی هستند. چرا کافا نباید از این مسیر پیروی کند؟ پاسخ روشن است؛ ضعف مدیریتی و کوتاه‌نگری در جذب سرمایه. اما اگر اعضای کافا از جمله ایران بر تغییر اسپانسر اصرار کنند، این امکان وجود دارد که یک برند معتبر جایگزین شود.

آینده‌ای مبهم

ادامه این روند می‌تواند پیامدهای منفی بیشتری به همراه داشته باشد. نسل جوان هواداران فوتبال که با شوق بازی‌های تیم ملی را دنبال می‌کنند، به‌طور ناخواسته در معرض تبلیغات شرط‌بندی قرار می‌گیرند. این موضوع در بلندمدت می‌تواند به رواج فرهنگ شرط‌بندی در جامعه منجر شود؛ آسیبی که مقابله با آن بسیار سخت‌تر از پیشگیری اولیه است. اکنون وقت آن رسیده که مسئولان فدراسیون فوتبال ایران با شجاعت بیشتری در این زمینه موضع بگیرند. اگر فوتبال ایران مدعی حفظ ارزش‌ها و سلامت ورزش است، نمی‌تواند در برابر چنین تضاد آشکاری سکوت کند. حضور در رقابت‌های بین‌المللی مهم است، اما نه به هر قیمتی. تیم ملی ایران باید در جایگاهی باشد که احترام به اصول و ارزش‌های ملی و جهانی را در اولویت قرار دهد.

مسئله حامی مالی کافا تنها یک موضوع اقتصادی یا تبلیغاتی نیست؛ این یک چالش جدی فرهنگی، اجتماعی و ورزشی است. تا زمانی که سایت‌های شرط‌بندی پشتوانه مالی چنین مسابقاتی باشند، اعتبار آن زیر سوال خواهد بود. فدراسیون فوتبال ایران باید از جایگاه خود برای تغییر این وضعیت استفاده کند و مانع از ادامه این تضاد آشکار شود. شاید امروز بهترین زمان برای آغاز این تغییر باشد؛ تغییری که هم به نفع فوتبال ایران است و هم به سود اعتبار مسابقات کافا.