اگر پول نگیری، به داور پول می‌دهیم!

مدتهاست موضوع فساد در فوتبال در کشور به معادله پیچیده‌ای تبدیل شده و بعد از مطرح‌شدن رخنه زیرپوستی شرط‌بندان در اجزای چرخه فوتبال از بازیکن، مربی، مدیر و حتی داور، خبرنگار و ... اکنون انتشار خبرهای مختلف از گرفتن پول از خانواده بازیکن‌ها در آکادمی‌های فوتبال، نشان داد فساد فقط در فوتبال بزرگسالان نیست و در فوتبال پایه نیز رخنه کرده است.

باتوجه به رخنه فساد در بخش‌های مختلف فوتبال کشور، این پرسش مطرح می‌شود که چه زمانی قرار است به این معضلات و فسادهای تمام‌نشدنی رسیدگی شود؟ آیا تاکنون،‌ برخوردهایی که با این معضل صورت گرفته، توانسته ریشه بخشی از این فساد را برکند؟

در میان فسادهای وارد شده به حوزه فوتبال، موضوع‌ «شرط‌بندی» از سالیان پیش از سوی برخی بازیکنان، مربیان و دست‌اندرکاران فوتبال در سطح‌های مختلف لیگ‌ کشور به آن اشاره شد اما هیچگاه به طور جدی و عملی، اقدام قاطعی صورت نگرفت. با توجه به ادامه‌دار بودن این روند در فوتبال کشور، در سلسله گزارش‌هایی به واکاوی آن می‌پردازیم.

در سال ۱۳۹۷ اقداماتی در این زمینه صورت گرفت و بیش از ۳۰۰ سایت شرط‌بندی مسدود شد، اما آیا این پایان کار بود؟ با وجود اقدام‌های ضربتی اما دوباره این سایت‌ها رشد کردند و امروز حتی فراتر از سال‌های گذشته به کارهای خود ادامه می‌دهندشرط‌بندی؛ قدرت اول در فوتبال و باشگاه‌ها
فوتبال در حال حاضر بزرگ‌ترین صنعت پولساز در جهان محسوب می‌شود و البته در بسیاری از کشورهای صاحب فوتبال، تبانی و شرط‌بندی دیده می‌شود اما در آنجا دستگاه‌های نظارتی حضور دارند و پیگیر ماجرا هستند اما در کشورمان این نگاه، بیشتر در سخن مشاهده می‌شود تا رسیدگی و برخورد قاطع.

انتظار برای اعلام نتیجه پرونده فساد در تیم فوتبال کرمانی، همه نگاه‌ها را به این سمت کشانده که روی موضوع شرط‌بندی که بارها از سوی افراد مختلف به آن اشاره شده، ورود کنند تا فوتبال به سمت پاکی سوق داده شود. واقعیت اینکه، شرط‌بندی در فوتبال چندان عجیب نیست. در جهان و بسیاری از لیگ‌های مهم اروپایی، به‌ویژه لیگ برتر انگلیس، بسیاری از بنگاه‌های شرط‌بندی، قدرت اول تبلیغات در فوتبال و باشگاه‌ها هستند.

موضوع تا این‌جا از نظر آن‌ها مشکلی ندارد اما مشکل زمانی به وجود می‌آید که این پدیده روی فوتبال اثر بگذارد. به همین دلیل در کشورهای اروپایی اگر مسجل شود بازیکنی در شرط‌بندی دخالت دارد، بدون تردید محروم می‌شود.

شرط‌بندی در انگلیس محرومیت در اسپانیا
در دسامبر ۲۰۲۰ (آذر ۱۳۹۹) «کایران تریپیر» مدافع انگلیسی تیم اتلتیکو مادرید ۱۰ جلسه از حضور در همه مسابقات محروم شد، زیرا این بازیکن در زمان حضور در باشگاه تاتنهام اقدام به شرط‌بندی و نقض قوانین کرده بود که این موضوع مورد بررسی کمیته انضباطی اتحادیه فوتبال انگلیس قرار گرفت و با وجود این‌که او به تیم اتلتیکو مادرید منتقل شده بود اما با محرومیت ۱۰ جلسه‌ای و همچنین ۷۰ هزار پوند جریمه مواجه شد.

بر اساس قوانین مربوط در فوتبال انگلیس، بازیکن‌ها هیچ حقی برای ورود به مباحث شرط‌بندی در این رشته را ندارند. در ظاهر مسئولان از حضور بازیکنان در این سایت‌ها اطلاع چندانی ندارند زیرا بسیاری از فوتبالیست‌ها شانس خود را برای پیش‌بینی نتایج فوتبال امتحان می‌کنند و خود نیز گرفتار می‌شوند. اکنون این پرسش مطرح است آیا در کشور ما هم به این مهم توجه می‌شود؟

حضور با اکانت دوستان و رفقا
در ظاهر این یک همه‌گیری است. چند سال پیش جواد نکونام سرمربی سابق استقلال گفت، زمانی که در اوساسونا بازی می‌کرد بعضی از بازیکنان این تیم، در سایت‌های شرط‌بندی حضور داشتند. بنابراین مسئولان به سادگی نمی‌توانند از این موضوع مطلع شوند مگر این‌که بنگاه‌های شرط‌بندی به آن‌ها اطلاعات دهند.
حتی بعضی فوتبالیست‌ها با اکانت دوستان و رفقای خود وارد سایت‌های شرط‌بندی می‌شوند که دیگر پیدا کردن آن‌ها غیرممکن است. در کشورهای اروپایی با وجود آن‌که بنگاه‌های شرط‌بندی قدرت زیادی دارند و سالیانه میلیون‌ها دلار به جیب می‌زنند اما به اندازه ایران بحران و چالش درست نکرده‌اند.

بعضی فوتبالیست‌ها با اکانت دوستان و رفقای خود وارد سایت‌های شرط‌بندی می‌شوند که دیگر پیدا کردن آن‌ها غیرممکن استقانونی نبودن سایت‌های شرط‌بندی در ایران
در کشور ما راه‌اندازی سایت شرط‌بندی قانونی نیست، بنابراین افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند مجوز ندارند. سایت‌های شرط‌بندی به‌صورت قارچ‌گونه رشد می‌کنند و از کانال‌های مختلف پول می‌دهند و پول می‌گیرند. از آن‌جا که فعالیت‌های آن‌ها غیرقانونی است بنابراین تلاش می‌کنند تا پا را فراتر گذاشته و دست به اقدامات عجیب‌تری بزنند.

به‌عنوان مثال افراد نزدیک به این بنگاه‌ها با بازیکن‌ها در لیگ‌های مختلف ارتباط می‌گیرند تا بتوانند از طریق آن‌ها به درآمد خود اضافه‌کنند یا حداقل گروهی هستند که در این سایت‌ها فعالیت می‌کنند و می‌خواهند با خرید بازیکنان، به درآمدهای کلانی برسند. این اتفاق در سال ۱۳۹۶ در لیگ یک کشورمان رخ داد. وقتی سایت‌های شرط‌بندی در خارج از ایران مطلع شدند عده‌ای دست در دست هم، سرشان کلاه می‌گذارند، بعضی مسابقات را از تقویم خود خارج کردند! بعد از این اتفاق و البته اعتراف بعضی بازیکنان، کسی نفهمید چه برخوردهایی صورت گرفت.

اگر پول نگیری...
«علی لطیفی» زمانی که سرمربی چوکا تالش بود گفت، یک فرد نزدیک به دلال شرط‌بندی، به او پیشنهاد داد تا همکاری دوجانبه‌ای با هم داشته باشند! به گفته لطیفی، «یک نفر را واسطه کرده بودند و به من گفتند شما نتیجه را عوض کنید. به او گفتم باید نفر اصلی شما را ببینم که رفتند و خبری نشد. بعد هم پیام دادند که اگر خودت نگیری به بازیکن تیمت پول می‌دهیم، آن‌ها نگیرند به داور پول می‌دهیم!»

«علیرضا واحدی‌نیکبخت و خداداد عزیزی» بارها اعلام کردند شرط‌بندها در فوتبال قدرت گرفته‌اند و کسی نیست با آن‌ها برخورد کند. نهادهای نظارتی با وجود مشغله‌های فراوان چند بار وارد این عرصه شده‌اند. به طور مثال در سال ۱۳۹۷ اقداماتی در این زمینه صورت گرفت و بیش از ۳۰۰ سایت شرط‌بندی مسدود شد، اما آیا این پایان کار بود؟

نفوذ در بازیکنان، مربیان، مدیران و داوران
با وجود اقدام‌های ضربتی اما دوباره این سایت‌ها رشد کردند و امروز حتی فراتر از سال‌های گذشته به کارهای خود ادامه می‌دهند. آن‌ها حتی بین بازیکن‌های تراز اول فوتبال ما نفوذ کرده‌ و نتیجه را تغییر می‌دهند. مربیان، مدیران باشگاه‌ها و بسیاری از داوران بازنشسته و شاغل، حتی بازیکن‌های بازنشسته نیز در نقش واسطه و عامل دعوت به همکاری می‌کنند.

آنها پا را فراتر از نتیجه بازی‌ها گذاشته و روی دادن کارت زرد و قرمز، تعداد کرنرها، گرفتن یا نگرفتن پنالتی، گل شدن یا نشدن پنالتی، گل به خودی، تعویض‌ها، نتایج دور از انتظار، انتخاب داور، قرار گرفتن یا نگرفتن یک بازیکن خاص در ترکیب اولیه، باخت‌های سریالی تیم‌های مدعی، حتی انتخاب مدیر رسانه‌ای برای تیم‌های سرشناس و ... نیز شرط‌بندی می‌کنند!

شرط‌بندی به تعداد کارت زرد و قرمز، کرنرها، گرفتن یا نگرفتن پنالتی، گل‌شدن یا نشدن پنالتی، گل به خودی، تعویض‌ها، نتایج دور از انتظار، باخت‌های سریالی تیم‌های مدعی و... نیز رسیده استاظهارات مختلف درباره شرط‌بندی
حرف‌های «مهدی پاشازاده» در آبان‌ماه سال ۱۳۹۹ شنیدن دارد: «من سندی ندارم که بتوانم مستند درباره این مسائل صحبت کنم ولی به یاد دارم قبل از بازی یکی از تیم‌هایی که سرمربی‌اش بودم، گوشی تلفن همراهم را چک نکرده بودم، بازی را ۳ بر یک باختیم. زمانی که سوار اتومبیل شدم تا به خانه بروم، دیدم ۳، ۴ ساعت قبل یعنی قبل از شروع بازی، برایم پیامکی ارسال شده و نوشته‌اند فلان بازیکن تیمت در یک سایت شرط‌بندی کرده و روی پیروزی ۳ بر یک حریف شرط بسته و حتی در یک بخش شرط‌بندی هم تیک زده یک گل تیم برنده از روی نقطه پنالتی به ثمر می‌رسد!»
«شوکه شدم، چون هم ۳ بر یک باخته بودیم و هم همان بازیکن با خطا در محوطه جریمه به تیم حریف پنالتی داده بود. مدرک خاصی نداشتم، همین حرف‌ها را با پرینت پیامک به فدراسیون فوتبال دادم ولی آن بازیکن محروم نشد چون مدارک؛ سندیت لازم را نداشت.»

«محمدصادق درودگر» نیز یکبار در این زمینه گفت: «صابر میرقربانی زمانی که در تیمی مربی بود عنوان کرد در یک بازی و در یک نیمه بازیکنان تیم خودش ۲۱ کرنر به حریف دادند و بعد اعلام شد چند نفر از این بازیکنان با این گروه‌های شرط‌بندی در حال همکاری هستند.»

«حسن اشجاری» مربی سابق شهرداری آستارا نیز در این زمینه گفته، مدرک می‌آورد که داوران در فوتبال شرط‌بندی می‌کنند. او گفته بود: «بارها گفته‌ام و هشدار داده‌ام. مدرک می‌آورم که داور بازی نیز شرط‌بندی می‌کند. وقتی کل تیم شرط‌بندی می‌کند تلاش من چه فایده‌ای دارد؟»

بعد از اظهارات مختلف درباره شرط‌بندی و تهدیدهای آن برای فوتبال، مسئولان سازمان لیگ چند جلسه انجام دادند تا کنترل و نظارت بیشتری روی بازی‌ها داشته باشند. طبیعی بود که آن‌ها به اطلاعات شخصی بازیکنان، مربیان یا داوران در سایت‌های شرط‌بندی دسترسی نداشته باشند اما تلاش کردند تا بتوانند از طریق کنترل بازی‌ها حداقل فوتبالیست‌ها، داوران و مربیان را تحت فشار بگذارند.

آیا حرف‌ها ساختگی است؟
با وجود سال‌ها شایعه و حرف‌های جنجالی اما تاکنون به‌صورت رسمی فدراسیون بیانیه‌ای درباره دخالت چهره‌های فوتبالی درباره شرط‌بندی نداده است. با این حال یک پرسش کلیدی مطرح می‌شود؛ آیا همه حرف‌هایی که فوتبالی‌ها در این‌ باره می‌گویند ساختگی است!؟