خاطرات فوتبالی با روبرت پروسینچکی؛ زوتی کروات و آمیزه‌ای از تکنیک و دود در رئال مادرید و بارسلونا

طرفداری | روبرت پروسینچکی (Robert Prosinečki) زاده ۱۲ ژانویه ۱۹۶۹ در شهر فیلینگن اشونینگن آلمان است. او در پست‌های هافبک مرکزی و تهاجمی بازی می‌کرد. روبرت فرزند مهاجرانی از یوگسلاوی به نام‌های ژورو پروسینچکی (کروات) و امیلیا جوکوویچ (صرب) در آلمان بود. علاقه شدید روبرت به فوتبال با تشویق پدرش شکل گرفت و او در سال ۱۹۷۴، وارد تیم‌های پایه اشتوتگارت به نام اشتوتگارت کیکرز شد. نقل مکان والدین روبرت در این تصمیم او، تأثیر به سزایی داشت. در ادامه، مهاجرت دیگری توسط پدر و مادر، مسیر فوتبالی روبرت را عوض کرد زیرا آن‌ها به شهر زاگرب کوچ کردند. روبرت پس از بازگشت پدر به شهر زادگاهش، فوتبال را در تیم‌های پایه دینامو زاگرب ادامه داد. در سال ۱۹۸۶ بود که تیم بزرگسالان دینامو زاگرب به رهبری میروسلاو بلاژویچ، تصمیم گرفت تا از پروسینچکی در بالاترین سطح خود استفاده کند. نخستین بازی روبرت برای دینامو با گلزنی برابر زلزنیچار در لیگ برتر یوگسلاوی همراه بود. در ادامه، روبرت در یک بازی دیگر برای دینامو بازی کرد و نخستین فصل خود را با آمار دو بازی و یک گل به پایان رساند.

پس از پایان نخستین فصل در فوتبال حرفه‌ای، پدر روبرت تصمیم گرفت تا پس از صحبت‌هایی با مدیران دینامو و سرمربی وقت این باشگاه یعنی بلاژویچ بر سر تضمین آینده مالی فرزندش صحبت کند. این صحبت‌ها در نهایت به فرجام خوشی نرسید تا ادامه آن به درگیری میان بلاژ و خانواده پروسینچکی منتج شود. ادامه درگیری‌ها به مطبوعات رسید و بلاژویچ ادعا کرد که از روبرت، فوتبالیست درنمی‌آید و اگر روزی این جوان به بالاترین سطح فوتبال جهان برسد، او مدرک مربی‌گری خود را می‌خورد. در نهایت، روبرت از باشگاه دینامو زاگرب جدا شد و پس از تست فنی در باشگاه ستاره سرخ بلگراد، به عضویت این باشگاه درآمد. سطح فنی بالای روبرت، بسیار به مذاق صرب‌ها خوش آمد و آن‌ها، خیلی سریع قرارداد این بازیکن را نهایی کردند. این بازیکن خیلی سریع، ارزش‌های خود را در ستاره سرخ به اثبات رساند و توانست یکی از بازیکنان کلیدی این باشگاه شود. او توانست در این باشگاه به آمارهای ۳۰ بازی و شش گل در فصل ۸۸-۱۹۸۷، ۳۷ بازی و چهار گل در فصل ۸۹-۱۹۸۸، ۴۶ بازی و ۹ گل در فصل ۹۰-۱۹۸۹ و ۴۴ بازی و ۱۸ گل در فصل ۹۱-۱۹۹۰ دست یابد. قهرمانی در فصل ۹۱-۱۹۹۰ جام باشگاه‌های اروپا یا لیگ قهرمانان کنونی، نقطه اوج پروسینچکی در بلگراد بود. او در راه این قهرمانی تاریخی، دو گل در مرحله نخست به گرسهاپرز، یک گل در یک‌هشتم نهایی برابر رنجرز و یک گل در مرحله یک‌چهارم نهایی برابر دینامو درسدن به ثمر رساند و در ضیافت پنالتی‌های فینال جام برابر مارسی نیز موفق به گل کردن پنالتی‌اش شد. درخشش پروسینچکی، عاملی مهم در این قهرمانی تاریخی برای یوگسلاوی سابق بود. او به جز این جام، افتخارات دیگری همچون سه قهرمانی لیگ یوگسلاوی و یک جام حذفی را به دست آورده بود. 

جلب توجه رئال مادرید و سرمربی وقت صربستانی این باشگاه یعنی رادومیر آنتیچ، ثمره فصل بسیار موفق روبرت در بلگراد بود. او در حالی که پیشنهاد بسیار مهمی از سوی میلان داشت، با مبلغی معادل با هشت میلیون یورو راهی مادرید شد تا رئال، بمب نقل و انتقالات جهان را جذب کرده باشد. سبک تکنیکی پروسینچکی، هواداران رئال را به یک خرید موفق امیدوار کرده بود. حضور پروسینچکی در مادرید، با موانع بسیاری از جمله قوانین داخلی فدراسیون فوتبال یوگسلاوی همراه بود که با دخالت فیفا از میان برداشته شد. نخستین بازی پروسینچکی با پیراهن سفید رئال در دیدار هفته نخست لالیگا برابر کادیز به ثبت رسید. پس از دیدار برابر وایادولید در هفته دوم، این بازیکن دچار مصدومیتی شد که او را سه هفته از میادین دور کرد اما ال کلاسیکو و دیدار برابر بارسلونا، مسابقه‌ای بود که ستاره کروات رئال را به ترکیب این باشگاه بازگرداند. ضربه ایستگاهی این بازیکن، به تنها گل رئال در این ال کلاسیکو تبدیل شد و مسابقه با تساوی ۱-۱ دو تیم خاتمه یافت. پنج بازی و دو گل، حاصل نخستین فصل روبرت در رئال بود که شامل مصدومیت‌های متعدد او می‌شد. پروسینچکی در این فصل، سبک زندگی و رژیم غذایی خود را عوض کرد و برای خو گرفتن با زندگی در کشور جدید، سختی‌های بسیاری را متحمل شد. ادامه فصل نیز با جنگ کرواسی و افسردگی روبرت همراه بود تا او در فصل نخست حضورش در مادرید، عملاً در دسترس این باشگاه نباشد. این بازیکن، دو فصل دیگر در رئال حضور داشت و توانست در این مدت به آمارهای ۳۷ بازی، چهار گل و دو پاس گل در فصل ۹۳-۱۹۹۲ و ۳۲ بازی، شش گل و سه پاس گل در فصل ۹۴-۱۹۹۳ برسد.  سبک زندگی پروسینچکی که شامل شب‌ زنده‌داری‌ها و استعمال زیاد سیگار می‌شد، صبر مدیران رئال را لبریز کرد تا به مرور، او را از برنامه‌های خود خارج کنند.

در نهایت، تصمیم رئال برای پروسینچکی، انتقال قرضی او به رئال اوویدو بود. این بازیکن به مربی سابقش در رئال یعنی رادومیر آنتیچ ملحق شد و فصل فوتبالی موفقی را در این باشگاه گذراند. ۳۰ بازی و پنج گل روبرت که شامل گلزنی او به سویا و اتلتیکو مادرید و بازی درخشان برابر رئال می‌شد، نام او را مجدداً بر سر زبان‌ها انداخت. سازمان‌دهی خط هافبک اوویدو برعهده این بازیکن کروات بود و او توانست تا به قول خودش، از فوتبال لذت ببرد. در پایان فصل، رئال دیگر تمایلی به همکاری با این بازیکن کروات نداشت و به پیشنهادات مختلف او رسیدگی کرد. مهم‌ترین پیشنهاد پروسینچکی از سوی اتلتیکو مادرید به سرمربی‌گری مرد محبوبش یعنی آنتیچ به دست رئال رسیده بود اما در نهایت، پیشنهاد بارسلونا که ارزشی معادل با سه میلیون یورو داشت، توجه رئالی‌ها را جلب کرد. آن‌ها به دلیل نیاز مالی خود، هافبک کروات خود را به رقیب دیرینه واگذار کردند تا پروسینچکی، یاغی جدید لالیگا شود. نخستین بازی پروسی برای بارسلونا، دیدار برابر رئال زاراگوزا در هفته سوم لالیگا بود. او به دلیل مشکلات عضلانی خود، بازی‌های زیادی را از دست داد و در نهایت، آمار ۲۳ بازی و دو گل را در بارسلونا به ثبت رساند. گلزنی برابر والنسیا و آلباسته، تنها یادگاری‌های او با پیراهن بارسلونا بود. پس از سه بازی و یک پاس گل در شش ماه نخست فصل ۹۷-۱۹۹۶، این بازیکن در نقل و انتقالات زمستانی ۱۹۹۷ راهی سویا شد. این بازیکن که از هفته ۱۷ به ترکیب سویا اضافه شده بود، آمار ۲۲ بازی و چهار گل را در این باشگاه به ثبت رساند. سقوط با سویا، پایان کار پروسی در این باشگاه و کشور اسپانیا شد.

تصمیم بعدی پروسی برای ادامه فوتبالش، بازگشت به دینامو زاگرب و حضور در لیگ برتر کرواسی به جای لیگ یوگسلاوی سابق بود. او در بازگشت به دینامو توانست آمارهایی مثل ۲۹ بازی و ۱۱ گل در فصل ۹۸-۱۹۹۷، ۱۸ بازی و شش گل در فصل ۹۹-۱۹۹۸ و ۲۸ بازی و ۱۱ گل در فصل ۹۹-۱۹۹۸ را به ثبت برساند. این بازیکن به همراه دینامو به افتخاراتی چون سه قهرمانی لیگ و یک جام حذفی کرواسی رسید. گلزنی برابر منچستر یونایتد در لیگ قهرمانان اروپا، بار دیگر نام این بازیکن را در فوتبال اروپا مطرح کرد. پس از اختلافات مالی با دینامو زاگرب، او در سال ۱۹۹۹، از این باشگاه جدا شد و تا پیدا کردن باشگاه جدید در خارج از کرواسی، با قراردادی مشروط راهی دراگوولیاک کرواسی شد. پس از چهار بازی و یک گل در این باشگاه، پیشنهاد استاندارد لیژ بلژیک به دست پروسی رسید. ۲۳ بازی، شش گل و پنج پاس گل، حاصل یک فصل همکاری این بازیکن با باشگاه بلژیکی بود. با تأکید میلان مانداریچ، مالک کروات-آمریکایی باشگاه پورتسموث، پروسی در سال ۲۰۰۱ با این باشگاه در سطح دوم انگلستان همکاری کرد. تنها هت‌تریک دوران فوتبال پروسی با پیراهن پورتسموث و در هفته ۳۲ برابر بارنزلی به ثبت رسید. او با نمایش‌های بسیار خوب خود به بت طرفداران پورتسموث تبدیل شد. او در یک فصل همکاری خود با این باشگاه، آمار ۳۴ بازی، ۹ گل و یک پاس گل را ثبت و در قامت یک اسطوره، آن‌ها را ترک کرد. آخرین باشگاه‌های دوران فوتبال پروسی، المپیا لیوبلیانای اسلوونی (۲۵ بازی و چهار گل) و ان‌کی زاگبر کرواسی (۲۷ بازی و پنج گل) بود. او در سال ۲۰۰۴، تصمیم به خداحافظی از دنیای فوتبال گرفت. 

پروسی در شروع ماجراجویی ملی خود، عضوی از تیم ملی زیر ۲۰ سال یوگسلاوی در جام جهانی جوانان 1987 بود. او با پنج بازی و یک گل برابر جوانان برزیل، نقش ویژه‌ای در صعود کشورش به فینال این تورنمنت داشت. پروسی در دیدار فینال بازی نکرد اما به همراه کشورش، قهرمانی جوانان جهان را جشن گرفت. پس از شروعی درخشان، او در سال ۱۹۸۹، برای نخستین بار پیراهن تیم ملی بزرگسالان یوگسلاوی را در دیدار برابر فنلاند پوشید. او توانست تا در جام جهانی ۱۹۹۰، پیراهن تیم ملی یوگسلاوی را بپوشد و در سه بازی خود در این جام، موفق به گلزنی برابر امارات شود. آخرین بازی ملی او پیش از انحلال یوگسلاوی، دیدار برابر جزایر فارو در سال ۱۹۹۱ بود که با گلزنی‌اش همراه شد. ۱۵ بازی و چهار گل، آمار نهایی پروسی در تیم ملی یوگسلاوی بود. او در سال ۱۹۹۴ با تیم ملی کرواسی به بازی‌های ملی بازگشت و برابر تیم ملی اسپانیا به میدان رفت. شروع کار پروسی در کرواسی با گلزنی‌اش همراه بود و او پس از دو سال، عضوی از تیم ملی کشورش در یورو ۱۹۹۶ شد. حضور در سه بازی این تورنمنت، نخستین تجربه پروسی با پیراهن کرواسی در یک تورنمنت ملی بود. جام جهانی ۱۹۹۸ که نخستین حضور کرواسی مستقل در این تورنمنت بود، ویترینی برای درخشش پروسی در بالاترین سطح فوتبال بود. او در این تورنمنت با مربی سابقش یعنی بلاژویچ همکاری و اختلافات گذشته را فراموش کرد. پروسی کارش در این تورنمنت را با گلزنی برابر جامائیکا شروع کرد و با نمایش‌های بسیار خوب خود، کشورش را به مرحله نیمه نهایی و سپس رده‌بندی این دوره رساند. او در دیدار نیمه نهایی که منجر به شکست کشورش برابر فرانسه شد، فقط یک دقیقه بازی کرد اما در رده‌بندی برابر هلند، به ترکیب اصلی بازگشت و با گل خود، سهم زیادی در رسیدن رتبه سوم جهان به کشور کرواسی داشت. او پس از پایان این تورنمنت، به دلیل عدم بازی در مرحله نیمه نهایی، بار دیگر با بلاژویچ به مشکل خورد و از بازی‌های ملی خداحافظی کرد.

با جدایی بلاژ، این ستاره تکنیکی به تیم ملی کرواسی بازگشت و در جام جهانی ۲۰۰۲ نیز این کشور را همراهی کرد. او فقط در دیدار نخست کرواسی برابر مکزیک بازی کرد و پس از دو بازی نیمکت‌نشینی در این جام، دیگر در رده ملی دیده نشد. او با آمار ۴۹ بازی، ۱۰ گل و دو پاس گل، ماجراجویی ملی خود را به پایان رساند. پاس‌های کوتاه دقیق، قدرت دریبلینگ قوی و ضربات ایستگاهی اصولی، پروسی را به یک هافبک تمام عیار برای تیم‌هایش تبدیل کرده بود. شاید اگر مسائل بیرون زمین نبود، این بازیکن به عمر فوتبالی مفیدتری در بالاترین سطح این ورزش می‌رسید. سیگار کشیدن، یکی از عادات همیشگی پروسی بود که باعث انتقادات فراوانی از او در رسانه‌ها و باشگاه‌هایش شد. او اعتقاد داشت که سیگار، باعث آرامش خاطرش می‌شود و به کیفیت فنی‌اش ضرری وارد نمی‌کند. لقب پروسی در فوتبالش، «زوتی» بود که معنای «بلوند» در زبان کروات می‌دهد. او پس از پایان فوتبال، با دستیاری اسلاون بیلیچ در تیم ملی کرواسی در سال ۲۰۰۶، مربیگری را شروع کرد و سپس به عنوان سرمربی در رده باشگاهی و ملی فعالیت کرد. 

از سری خاطرات فوتبالی روز

• مادیبو مایگا، مهاجمی که به دلیل هپاتیت، پرسپولیسی نشد؛ از درخشش در فرانسه تا پایان فوتبال در خاورمیانه
• فردریک کانوته؛ گلزن مسلمان تاتنهام و سویا و مهاجم نیکوکاری از مالی
• روبرتو روخاس، کرکس شیلیایی؛ از درخشش در کوپا آمریکا تا رسوایی ماراکانازو و آسیب‌دیدگی فیک خون‌آلود