وکیلی: مدال جهانی را مفت از دست دادیم/ باید صادقانه ضعف‌ها را بپذیریم

محمد وکیلی در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره عملکرد تیم والیبال نوجوانان در مسابقات قهرمانی جهان گفت: به نظرم سطح مسابقات با توجه به حضور برخی تیم‌ها در پلی آف نسبت به دوره قبل متوسط بود. به عنوان مثال اسپانیا در دو مسابقه با تیم ما بازی کرد و هر دو بار هم پیروز شد، این در حالی است که تیم اسپانیا در هیچ دوره‌ای مدال برنز کسب نکرده و حتی جزو کشورهای صاحب نام در والیبال نیست. گاهی وقت‌ها این اتفاق می‌افتد که یک بازیکن جریان بازی را تغییر می‌دهند اما این اتفاق ممکن است در یک یا دو بازی اتفاق بیافتد.

سطح مسابقات جهانی به نسبت قبل در حد متوسط بود

وی ادامه داد: وقتی تیم‌هایی مثل بلژیک و فنلاند به پلی آف راه پیدا می‌کند یا زمانی که تعداد تیم‌ها از ۲۰ به ۲۴ تیم افزایش پیدا می‌کند، همه این موارد نشان می‌دهد که سطح مسابقات متوسط بوده است و ایران بهترین شانس را داشت که در این دوره مدال بگیرد. حتی اگر نمی‌توانست قهرمان شود، حداقل می‌توانست مدال برنز را به دست بیاورد. ما تیم لهستان را شکست دادیم، همان تیم از گروه دیگر به فینال رسید. تیم فرانسه نیز نسبت به دوره قبل ضعیف‌تر شده بود و بلغارستان هم ستاره‌هایی مانند نیکولوف را در اختیار نداشت.

شانس کسب مدال را در سال ۲۰۲۵ از دست دادیم

وکیلی ادامه داد: وقتی گروهی که تجربه‌ای ندارد روی کار می‌آید به دست آمدن این نتایج طبیعی است و تاوان آن را هم باید داد. به نظرم این تاوان تجربه‌نداشتن است و در آینده می‌توان از آن درس بگیریم. سطح مسابقات نسبت به دوره قبل در حد متوسط بود و ایران شانس کسب مدال برنز را داشت و در یک قدمی آن هم بود. طوری که جلوتر از حریف خودش هم بود اما در نهایت آن را از دست داد. البته ما از شرایط تیم و مسائل روحی و روانی بازیکنان خبر نداریم و کارگروه فنی باید نقاط قوت و ضعف تیم را بررسی کند اما به طور کلی شانس کسب مدال را در سال ۲۰۲۵ از دست دادیم. امیدوارم از این مسابقات درس بگیریم تا در آینده جزو سه تیم برتر باشیم.

چهارمی تیم والیبال نوجوانان برای کسی اقناع کننده نیست

سرمربی سابق والیبال نوجوانان عنوان کرد: چهارم شدن تیم, والیبال نوجوانان، نه برای بازیکنان، نه برای مربیان و نه برای فدراسیون قانع‌کننده نیست، حتی اگر بگویند که مقام چهارم هم خوب است. وقتی دستمان خالی باشد و عنوان چهارمی یا پنجمی را به دست بیاوریم، مردم آن را نمی‌پذیرند. اگر من در جای آنها بودم خیلی ناراحت می‌شدم، چون می‌دانم که می‌توانستیم مدال بگیریم اما آن را از دست دادیم.

وکیلی تأکید کرد: نمی‌توان به صرف اینکه چهارم شده‌ایم بگوییم “خیلی خوب بود”. اگر این‌طور باشد، پس می‌توان هر کسی را به‌عنوان مربی گذاشت و گفت همین نتیجه کافی‌ست. نه؛ اگر مدال نگرفتیم باید بپذیریم و دنبال دلایل آن برویم. من به‌عنوان کسی که ۶ مدال جهانی در این رده دارد، می‌گویم که ما می‌توانستیم مدال بگیریم ولی آن را از دست دادیم و باید این واقعیت را بپذیریم.

در رده پایه بهترین فرصت برای قدرت‌نمایی داریم

وی گفت: ما نباید خودمان را با سایر کشورها مقایسه کنیم، مثلاً بگوییم فلان کشور هم در آن مسابقات نتیجه نگرفته‌اند. در صورتی که شرایط ما فرق می‌کند. رده نوجوانان بیشترین جایی است که می‌توان مردم را با کسب مدال خوشحال کرد. در رده‌های بالاتر شانس ایران برای کسب مدال کمتر می‌شود. در لیگ ملت‌ها یا المپیک کسب مدال سخت است. اما در این رده سنی ما قدرت بلامنازعه هستیم و نباید فرصت کسب مدال را راحت از دست بدهیم. استعدادهایی که ما داریم در هیچ کشوری وجود ندارد و بنابراین نباید به کسب عنوان‌هایی چون چهارمی دلخوش کنیم. این مقام‌ها مردم ما را خوشحال نمی‌کند.

بازیکن شاخص در تیم نوجوانان وجود نداشت

وکیلی در پاسخ به این سوال که تفاوت‌های اصلی تیم والیبال نوجوانان ایران با دوره‌های قبل گفت: در دوره‌های قبل، تیم‌ها بازیکنان بسیار سطح بالای داشتند. اما حالا تیم‌ها متکی به یکی دو بازیکن شاخص شده‌اند. مثلاً در اسپانیا یک پیش‌خط‌زن داشتند یا در فرانسه یک پاسور خوب داشتند که اگر ما آن‌ها را کنترل می‌کردیم بازی این تیم‌ها افت می‌کرد. ما تیم‌مان از نظر نفرات تیم تر بود، یعنی بازیکنان متوسط‌تری داشتیم، ولی تیم‌های دیگر یا بازیکن قوی داشتند یا ضعیف. در تیم ما خبری از یک بازیکن شاخص نبود که در لحظات حساس بتواند تیم را رهبری کند.

وی گفت: وقتی در ست چهارم مقابل فرانسه با نتیجه ۲۵-۱۴ جلو هستیم، باید کار را تمام کنیم و بازی به ست پنجم کشیده نشود. ما یک بازیکن تأثیرگذار می‌خواستیم که بتواند در امتیازات حساس از طریق سرویس، حمله یا دفاع جریان بازی را تغییر دهد. آن عنصر در این تیم نبود. ما باید از نوجوانی، بازیکن را برای رهبری در آینده آماده کنیم. در این دوره، ما بازیکنی نداشتیم که در لحظات سرنوشت‌ساز تیم را رهبری کند. مثلاً وقتی ۲۳–۲۱ جلو هستیم، باید کسی باشد که بازی را جمع کند. ما چنین کسی نداشتیم.

سرمربی سابق تیم والیبال نوجوانان خاطرنشان کرد: دوره‌ای که ما قهرمان جهان شدیم، بازیکنانی مثل اسفندیار، شریفی، حضرت‌پور، یلی و… را در اختیار داشتیم؛ تیمی بزرگ و کامل بود. در سال ۲۰۲۳ نیز تنها یک باخت مقابل فرانسه داشتیم و نایب قهرمان شدیم. اما در این دوره، انگار داریم خودمان را از زیر بار مسئولیت خارج می‌کنیم.

وکیلی بااشاره به نبود بازیکن شاخص عنوان کرد: من زمانی که بردیا سعادت را در تیم خودم داشتم با وجود اینکه ۱۶ سال سن داشت اما او را به عنوان کاپیتان انتخاب کردم، چون می‌دانستم در آینده بازیکن بزرگی خواهد شد بنابراین از رده نوجوانان باید رهبری کردن را یاد بگیرد. ما بازیکن شاخص که در لحظات حساس امتیازهای نهایی را بگیرد در تیم نوجوانان نداشتیم.

باید صادقانه بپذیریم مدال را مفت از دست دادیم

وی ادامه داد: من همه همکارانم را دوست دارم، ولی چون دوست‌شان دارم می‌گویم که باید نقطه‌ضعف‌ها را شناسایی و اصلاح کنید. دوست باید برای دوستش آینه باشد، نه اینکه همه‌چیز را عالی جلوه دهد. مردم هم وقتی واکنش نشان می‌دهند، یعنی منتظر چیزی بیشتر هستند. همه‌چیز برای تیم‌ها یکسان بود و هیچ بهانه‌ای وجود ندارد. ما اگر به خاطر اشتباه نتیجه نگرفتیم، باید صادقانه بگوییم اشتباه کردیم. من زمانی که تیمم دوم شد، می‌گفتم چرا اول نشدیم و حتی قصد استعفا دادن داشتم.

وکیلی در ادامه افزود: کشور ما تشنه روی سکو رفتن است و با کشورهای دیگر متفاوت هستیم. ما باید بپذیریم در این مسابقات شانس کسب مدال داشتیم اما به راحتی آن را از دست دادیم. باید نقاط ضعفمان را پیدا کنیم و در جهت اصلاح آن گام برداریم.

امکانات زیرساختی ما از خیلی از کشورها کمتر است

وی درباره آینده والیبال نوجوانان ایران گفت: من مصاحبه رئیس فدراسیون والیبال را دیدم که وقتی مجری از او پرسید ما زیرساخت نیاز داریم، تقوی در جواب گفت روی این موارد نمی‌توان حساب باز کرد چون به بودجه زیادی نیاز داریم. ما باید یک کمپ اختصاصی برای نوجوانان و جوانان باید بسازیم چون آن موقع اختیار برنامه‌ریزی با خود سرمربی و اعضای کادر فنی است. امکانات ما از کشورهای بزرگ‌تر والیبال کمتر است. مثلاً یک اردو برگزار می‌شود و تیم ملی بزرگسالان باید جای خود را خالی کند تا نوبت به نوجوانان برسد. امکانات ما محدود و ناکافی است. چهار تیم با سنین مختلف در یک فضای فشرده تمرین می‌کنند. این مناسب نیست. تیم‌ها به بهداشت، آرامش و برنامه‌ریزی دقیق نیاز دارند.

وقتی زیرساخت نداریم نباید توقع داشته باشیم

وکیلی در پایان خاطرنشان کرد: ما جزو ده کشور برتر دنیا در والیبال نوجوانان بوده‌ایم، ولی زیرساخت آن را نساخته‌ایم. اگر قرار است در آینده هم موفق باشیم، باید امروز زیرساخت‌ها را بسازیم. آینده‌نگری فقط در حرف نیست؛ باید عمل کرد. وگرنه با مقام چهارم و پنجم نمی‌توان مردم را راضی کرد. مردم منتظر سکو و افتخار هستند. اگر امکانات نسازیم، حتی اگر همین امروز شروع کنیم، شاید چهار یا پنج سال زمان ببرد تا به سطح مطلوب برسیم. نباید توقع زیادی داشته باشیم وقتی زیرساخت‌ها فراهم نیست.

وی افزود: یکی از دلایلی که من در سال ۲۰۲۳ واقعاً ناراحت شدم، همین بود. فکر کنید ما گروه فنی هستیم و فقط یک اتاق داریم. تمرین ساعت ۱۱ یا ۱۲ تمام می‌شد، ولی مربی‌های من باید در ماشین استراحت کنند. گرما شدید بود و جا نداریم. از این موضوع شرمنده می‌شدم وقتی می‌دیدم مربی‌هایم با کولر ماشین تا ساعت دو یا سه صبر می‌کردند تا نوبت تمرین بعدی برسد. چرا نباید ما کمپی در سطح کشورهای بزرگ داشته باشیم؟

نیاز به یک کمپ اختصاصی برای رده پایه داریم

وکیلی خاطرنشان کرد: نوجوانان، جوانان، بانوان، بزرگسالان؛ هرکدام باید سالن مجزا داشته باشند. اگر هم قرار است یک کمپ باشد، باید حداقل سه سالن، سالن بدنسازی، مرکز پزشکی و فضای آموزشی داشته باشد. اگر چنین امکانی فراهم شود، شما می‌توانید هر زمان از شهرستان‌ها بازیکن دعوت کنید، آن‌ها را ارزیابی کنید، مسابقات درون‌گروهی برگزار و بهترین‌ها را انتخاب کنید. اگر نمی‌توان برای هر رده کمپ ساخت، حداقل برای رده‌های پایه این کار را انجام دهیم.

وی تصریح کرد: ما تا یک ماه دیگر سالن تمرین نداریم. باید به شهرستان برویم یا خودمان دنبال مکان مناسب باشیم. حتی نه با کمک فدراسیون، بلکه شخصی باید این کار را انجام دهیم. ترکیه در همسایگی ایران است اما ببینید چقدر امکانات دارد. این کشور هنوز در لیگ ملت‌ها نتیجه‌ای نگرفته است، اما باشگاه‌های قوی و اسپانسرهای بزرگ دارد. بازیکنان خارجی از کشورهای مختلف جذب می‌کند. ما در دو بخش یکی سخت‌افزاری و دیگری هم‌گام‌سازی آموزش مشکل داریم و اگر این دو موضوع را مدیریت کنیم شرایط خیلی بهتر خواهد شد.

اگر برای زیرساخت کاری نکنیم حسرت می‌خوریم

سرمربی سابق تیم ملی نوجوانان اضافه کرد: ما بهترین پتانسیل را داریم از نظر فیزیکی داریم. در همین دوره قبلی میانگین قد بازیکنان ما – به‌جز لیبرو – ۲ متر و ۱ سانتی‌متر بود. بعد از روسیه، که فعلاً غایب است، ما بلندقدترین تیم دنیا هستیم، حتی از برزیل، لهستان و ایتالیا هم وضعیت بهتری داریم. ژاپن که اصلاً قابل مقایسه نیست. پس مشکل ما نیروی انسانی نیست، مشکل زیرساخت و آموزش است.

وکیلی گفت: این حرف انتقاد نیست، بلکه از سر تجربه است. اگر امکانات باشد و آموزش یکسان‌سازی شود، قطعاً نتایج بهتری می‌گیریم. ولی اگر بخواهیم مثل الان پیش برویم، زمان را از دست می‌دهیم. اگر همین امروز کاری نکنیم، در آینده حسرت خواهیم خورد. حیف است تیمی که شش بار روی سکوی جهانی رفته، حالا چهارم شده و روند افت پیدا کرده است.

وی تأکید کرد: وقتی سکوی قهرمانی تیم‌های دیگر را دیدم، دلم گرفت. ناراحت شدم چون ما خیلی نزدیک بودیم. الان در رده بزرگسالان شاید لهستان و ایتالیا را نتوانیم ببریم، یا برزیل را با سختی ببریم، شانس ما در آن سطح ۵ تا ۱۰ درصد است. اما در نوجوانان شانس ما ۷۰ تا ۸۰ درصد بود. اگر نگوییم صددرصد، حداقل ۷۰ تا ۸۰ درصد. پس نباید این فرصت‌ها را از دست داد.

دولت باید به خاطر والیبال وارد عمل شود

سرمربی سابق تیم ملی نوجوانان تصریح کرد: ساختن زیرساخت‌ها تنها وظیفه فدراسیون نیست. دولت هم باید ورود کند. اگر وزارت ورزش واقعاً می‌خواهد مردم با والیبال خوشحال باشند، باید همین امروز برای ساختن زیرساخت‌ها اقدام کند. کمیته‌های تخصصی هم باید وارد عمل شوند. فدراسیون بودجه محدودی دارد. باید لباس تهیه کند، هتل رزرو کند. مربی‌های ایرانی هم که دستمزد خاصی نمی‌گیرند. ما با عشق‌مان کار کردیم، حتی کمتر از مجانی. اگر شرایط باشد، باز هم برای کشورمان کار می‌کنیم.

وی گفت: من پارسال در ترکیه کار کردم و امسال هم در تیم ملی بزرگسالان عمان هستم. تیمی که تا به حال مدال ندیده بود، بعد از قطر و بحرین در آسیا سوم شدند. یعنی اگر شرایط باشد، ما می‌توانیم موفق باشیم. اما وقتی ایران می‌برد، ما در همه جای دنیا سربلند می‌شویم. اگر ببازیم، احساس می‌کنیم پایین آمده‌ایم. نام ایران برای ما اولویت دارد، نه ملیت مربی. آن‌چه برای ما مهم است، نام ایران و موفقیت بچه‌های ایران است. اگر کسی از حرف‌های من ناراحت می‌شود، این مشکل اوست. من حرف صادقانه می‌زنم. ما کشورمان را دوست داریم و اگر ببینیم کاری به موفقیت ایران کمک می‌کند، بدون چشمداشت انجام می‌دهیم.

وکیلی در مورد آخرین شرایط خود گفت: در حال حاضر، من در تیم ملی عمان مشغول به کار هستم. اکنون در ایران هستم و مرخصی گرفته‌ام و پس از آن به عمان باز می‌گردم تا با تیم همکاری کنم. آن‌ها درخواست دارند که بیشتر بمانم، اما من ممکن است این دوره را با آن‌ها ادامه دهم. دلتنگ ایران هستم و باید بیشتر برای ادامه همکاری فکر کنم.